داستان تولید ورمیکمپوست در کشور
یازدهمین نشست کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران در حالی تشکیل شد که بررسی تولید و توزیع ورمی کمپوست دستور اصلی این نشست بود. تولیدکنندگان و فعالان این صنعت با گلایه از عدم توجه وزارت جهادکشاورزی به ورمیکمپوست و غیررقابتی کردن بازار کود با اعطای یارانه به کود شیمیایی پا به جلسه گذاشتند و در برابر منتقدان نیز شوری و فلزات سنگین ورمیکمپوست را مشکل آن خواندند.
به گزارش سایت خبری اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران، همچنین برگزاری نشستی مشترک برای اصلاح استاندارد تدوینشده بین تولیدکنندگان، کارشناسان سازمان استاندارد و مدیران وزارت جهادکشاورزی از دیگر نتایج این نشست بود. همچنین محمدحسین شریعتمدار به شدت از کودهای شیمیایی تولید داخل انتقاد و اعلام کرد کارگروهی برای تعیین تکلیف این کودها در وزارت جهادکشاورزی معین شده است.
در ابتدای این نشست شاهرخ ظهیری با تقدیر از تصمیم وزارت جهادکشاورزی مبنی بر ممنوعیت واردات میوه و تامین میوه شب عید با محصولات داخلی این اتفاق را خبر شیرینی برای کشاورزان دانست. رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران همچنین از یک فعال این حوزه که موفق شده بود در شهرستان قم با پرورش ماهی، خاویار تولید کند یاد کرد و خبر داد که این تولیدکننده خاویار پرورشی توانسته ۸۰ کیلوگرم خاویار به آلمان صادر کند.
ظهیری پس از آن به دستورجلسه این نشست اشاره کرد که بررسی وضعیت تولید کودهای ارگانیک یا ورمیکمپوست بود. او گفت: «صنعت تولید کودهای ارگانیک در حال حاضر روز به روز در حال گسترش است. اما مشکلی که تولیدکنندگان این نوع کودها بیان میکنند عدم وجود بازار برای جذب تولیدات آنهاست. برای همین لازم است که در زمینه ورمیکمپوست کار تحقیقاتی مناسبی برای میزان نیاز و مشخص کردن میزان واقعی تولید صورت بگیرد.» رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران همچنین بر لزوم تبلیغات مناسب برای رواج استفاده از کودهای ارگانیک در کشاورزی تاکید کرد تا مشکلات موجود در رابطه با مانده سموم و کود شیمیایی در محصولات کشاورزی مرتفع شود.
کرمکوئیست در کرج
خسرو سلجوقی تولیدکننده ورمی کمپوست که به گفته خود کار تولید ورمیکمپوست را از سال ۱۳۸۷ آغاز کرده عنوان کرد حدود ۲۳۰۰ تا ۲۴۰۰ شرکت در زمینه تولید ورمیکمپوست فعالیت دارند. او با اشاره به استفاده گسترده از این کودها حتی خارج از حیطه کشاورزی مثل تولید لوازم آرایشی و بهداشتی از بازار غیررقابتی کود در کشور گلایه داشت. سلجوقی با اشاره به یارانهای که به کود شیمیایی تعلق میگیرد گفت: «تصویب شده بوده که سالانه ۱۰ درصد از یارانه کود شیمیایی کم شود تا بازار کود قابل رقابت شود حتی آقای احمدینژاد به بنده گفتند که یارانه کود شیمیایی را به طور کامل قطع خواهند کرد اما نه تنها این اتفاق رخ نداد که برعکس عمل شد و وزارت جهادکشاورزی بازار را به هم ریخت.» این تولیدکننده ورمیکمپوست با اشاره به مشکلی که توسط یک تولیدکننده در کرج ایجاد شد توضیح داد که این فرد پول حاصل شده از کارش را وارد بازار ساختوساز مسکن کرده و چون در این بازار شکست خورده نتوانسته است تعهداتش به مردم را ایفا کند.
او افزود: «در آلمان هم این اتفاق رایج است که یک سطل کرم به افراد میدهند و دو ماه بعد از او همان سطل را میخرند. این فرد سطل را با ۱۲ کیلو کود به مبلغ ۲۴هزار تومان به مردم میفروخت و بعد متعهد میشد که کمی بعد همان را ۳۰ هزار تومان بخرد. این کار آنقدر رواج یافت که به راه خطا رفت. به طوری که برخی افراد بدون این که سطل و کرمی وجود داشته باشد در مبالغ بالا از او خرید میکردند تا بعداً پول را با سودش بگیرند. ما این طرح را “کرمکوئیست” نام گذاشتهایم چون در واقع هیچ کار تولیدی صورت نمیگرفت. این فرد نیز پولی که گرفته بود را در بازار مسکن سرمایهگذاری کرد اما با افت قیمت مسکن نتوانست پول و سود مردم را برگرداند.»
نباید از کود حیوانی استفاده شود
سلجوقی با اشاره به فایدههای فراوان تولید ورمی کمپوست تاکید کرد که میتوان از زباله نیز این کود را تولید کرد اما برای این لازم است که از مبدا تفکیک زباله صورت بگیرد. او گفت: «برابر ماده ۱۹۳ قانون برنامه پنجم دفن زباله در شهرهای بالای ۲۰۰هزار نفر و شهرهای مشرف به دریا و تالابها نباید صورت بگیرد و بهترین کار برای دفع زباله استفاده از کرم و تولید آن به ورمی کمپوست است.» او افزود: «استفاده از کود حیوانی برای فضای سبز ممنوع است چون آلودگی دارد و محل رفتوآمد مردم و بازی کودکان است. به جای کود حیوانی باید از کمپوست استفاده شود اما هنوز در شهرهای ما از کود حیوانی استفاده میکنند.» سلجوقی همچنین توضیح داد که در آمریکا به کشاورزان نیز توصیه میشود که برای مزارع خود از کود حیوانی استفاده نکنند چون در هنگام آبیاری نیترات آن وارد زمین میشود و باعث آلودگی آبهای زیرزمینی میشود.
محمد نظامی دیگر تولیدکننده ورمیکمپوست با تاکید بر این که مشکل کنونی این صنعت در دل وزارت جهادکشاورزی است از عمل نکردن به قانون توسط این وزارتخانه و زیرمجموعههایش گلایه کرد. او گفت: «برابر قانون باید ۳۵ درصد کودهای شیمیایی با کود آلی جایگزین شود و این کار نه غیرممکن است و نه محیرالعقول. افرادی هستند که قانون را اجرا نمیکنند و میگویند تاکنون کسی به خاطر اجرا نکردن قانون محاکمه نشده است. این نشان بیمسئولیتی آنان است.» نظامی اشاره داشت که در مورد مزایای ورمیکمپوست و استفاده از آن در کشور قوانین زیادی داریم اما متاسفانه اجرا نمیشود.
کمپوستها عناصر سنگین دارند
مجید میرگهر اما در انتقاد از ورمی کمپوست تولید شده در داخل میزان شوری و عناصر سنگین آن را بالا دانست. او حتی به استاندارد نوشته شده برای این کودها نیز انتقاد کرد و گفت توسط افرادی نوشته شده که در این مساله تخصص نداشتهاند. او گفت: «در مورد ورمی کمپوست باید چند نکته مهم را مدنظر قرار داد اول این که این کودها شوری خاک را بالا میبرند و این مضر است. از طرفی کمپوستهای تولید شده از زبالهها دارای عناصر سنگین و برای خاک مضر هستند. در اروپا نیز زبالههای تفکیکشده را کمپوست میکنند نه تمام پسماندها را.» نماینده سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی همچنین با مقایسه کود شیمیایی با ورمی کمپوست توضیح داد که حملونقل کودهای شیمیایی راحتتر و استفاده آن نیز آسان است در حالی که ورمی کمپوست با توجه به وزن کم و حجم زیاد حملونقل بسیار مشکلی دارد و برای استفاده از آن دستگاه کودپاش مخصوصی وجود ندارد. او افزود: «علاوه بر این قیمت کود شیمایی به خاطر یارانه مناسبتر است و اثرگذاری آن نیز بسیار سریع است در حالی که ورمی کمپوست یکسال بعد از استفاده اثر خود را نشان میدهد و این باعث میشود کشاورز تمایلی به استفاده از آن نداشته باشد.» این متخصص حوزه کشاورزی در انتها پیشنهاد داد که استاندارد ورمی کمپوستها بازنگری شود و همچنین ورمیکمپوست گرانول و غنیشده باشد تا در همان سال اول استفاده نیز اثراتی داشته باشد که کشاورزان مایل به خرید آن باشند.
پس از این سخنان خسرو سلجوقی تاکید کرد که بخش خصوصی کاملا موافق ضابطهمند شدن تولید ورمیکمپوست است و از این که وزارت جهادکشاورزی برای این کار مقررات بگذارد استقبال میکند. سلجوقی افزود: «ما فقط خواهان بازار رقابتی با کود شیمیایی هستیم و این که دولت و نهادهای دولتی خود وارد تولید این محصول نشوند.» او همچنین تاکیدکرد که باید بین کمپوست و ورمیکمپوست تفکیک قائل شد چون ورمیکمپوست را میتوان سرند کرد چون کرم زبالههای غیرقابل بازگشت را نمیخورد و آنها کاملا قابل جداشدن هستند.»
کود مورد استفاده در فضای سبز فاجعه است
غلامرضا قاسمپور نیز سخنان خود را با انتقاد از استفاده از کودهای حیوانی در فضای سبز آغاز کرد. مشاور رئیس سازمان استاندارد گفت: «در شهر اصفهان برای فضای سبز از مخلوط کود حیوانی و کود انسانی استفاده میشود که فاجعه است. یعنی در فضای سبزی که کودکان بازی میکنند چنین کودی استفاده میشود.» قاسمپور نیز با تاکید بر این که باید تفکیک زباله از منازل شهروندان صورت بگیرد پیشنهاد داد در صورتی که فعالان این حوزه به استاندارد تدوین شده برای ورمیکمپوست انتقاد دارند میتوانند آن را به سازمان استاندارد ارائه دهند تا سازمان مساله را بررسی و در صورت لزوم در استاندارد نوشته شده بازنگری کند.
کودهایی که کود نیستند
مشاور عالی وزیر جهادکشاورزی پیش از آغاز سخنانش تاکید کرد که از دید یک کشاورز و تولیدکننده محصولات کشاورزی میخواهد سخن بگوید. محمدحسین شریعتمدار با اشاره به این که کودشیمیایی همواره کمتر از حد نیاز عرضه شده و در کشور کمبود مشهود بوده گفت: «برای مثال در سال ۱۳۹۰ از کل چهار میلیون و ۳۰۰ هزار تن کود مورد نیاز حدود یک میلیون و ۵۵۰ هزار تن تامین شده است. ما همان موقع نامه نوشتیم که به ازای هر یک کیلو کود که کمبود داشته باشیم حدود ۱۵ تا ۱۷ کیلو محصول کمتر تولید خواهد شد.» شریعتمدار همچنین با انتقاد از کودهای شیمیایی داخلی اعلام کرد که از ۶۰ مورد کود شیمیایی تولید داخل که آزمایش شده ۳۸ مورد فاقد هرگونه ماده مغذی بوده است. او توضیح داد: «مثلا کود گوگرد به مردم فروختهاند اما وقتی ما کود را آزمایش کردیم میزان گوگردش صفر بود. نوعی کود که باید سه عنصر پتاسیم، نیتروژن و فسفر را داشته باشد هر سه موردش در محصول صفر بوده اما میزان سرب همه آنها بالا بود.»
شریعتمدار در مورد آزادسازی کودهای شیمیایی نیز اعلام کرد که کود ازته اکنون کاملا آزاد است و کود فسفره هم چند قدم به آزادسازی کامل مانده است. او افزود: «ما در وزارت جهادکشاورزی یک کارگروه تشکیل دادهایم که تکلیف خودمان را با کود شیمیایی روشن کنیم. کودهای تولید داخل در حال حاضر بیشتر مخرب است تا مفید. خبر داریم کود فسفر را که قیمتش ۵۵ هزار تومان برای هر کیسه است را در برخی استانها با قیمت پنج هزار تومان به کشاورز فروختهاند. یعنی این که خاک را گرانول کردهاند و دادهاند دست مردم.»
محمدحسین شریعتمدار در پایان سخنان خود از تولیدکنندگان خواست تا با سازمان استاندارد نشست داشته باشند و او هم نمایندهای از وزارت جهادکشاورزی خواهد فرستاد تا مساله اصلاح استاندارد و قوانین جدید برای تولید حل شود.
نظامی، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید کنندگان کود های آلی و زیستی و عوامل کنترل بیولوژیک در پاسخ به سوالات حاضران در نشست در مورد میزان تولید کودهای آلی اشاره کرد که تاکنون جواز تولید دو میلیون تن داده شده اما در حال حاضر سالانه حدود ۱۹۰ هزار تن تولید میشود. سلجوقی نیز با اشاره به برخی تجربههای مشابه در خرید و فروش کودهای تقلبی به مردم گفت: «ما با کسانی مواجه شدیم که خاک رس را با کود قاطی میکردند به مردم میفروختند. ما همانجا به لزوم وجود استاندارد پی بردیم.»
گیاهان گرسنگی پنهان دارند
نماینده انجمن تولیدکنندگان کود کشور عامل اصلی حاصلخیزی خاک را مواد آلی دانست و نسبت به گرسنگی پنهان گیاهان هشدار داد. عابد وزارت جهادکشاورزی را خط مقدم حرکت دانست و گفت: «کود آلی به تنهایی پاسخگو نیست و کود شیمیایی به تنهایی مشکلزاست. باید هر دو را با هم داشته باشیم.» او خبر داد که وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکنون برای تولید ۵/۴ میلیون تن تولید سوپرفسفات تریپل مجوز داده اما یک گرم هم تولید نشده است. او افزود: «این ضعف وزارتخانه است که این همه پروانه بهرهبرداری صادر کرده اما هیچ تولیدی در کار نیست.» عابد در پایان سخنان خود تاکید کرد که باید روی ورمیکمپوست تبلیغ صورت گیرد و در کنار آن نظارت کافی هم روی محصول تولیدشده وجود داشته باشد.
اسماعیل کاووسی نماینده معاونت تولیدات گیاهی اما معتقد بود گیر کار تنها وزارت جهادکشاورزی نیست. او اشاره کرد که کشاورزان نمیتوانند از نظر اقتصادی این کود را بخرند در حالی که یارانه کود شیمیایی هم به دلیل کمبود منابع کاهش یافته و بازار رقابتی شده است. کاووسی گفت: «ما باید ترویج کنیم که وریکمپوست برای محصول نیست و برای حاصلخیزی خاک است. برای محصول باید تلفیقی از هر دو کود آلی و شیمیایی مورد استفاده قرار گیرد.»
عنایت بیابانی قائممقائم خانه کشاورز با بیان این که کشاورزان ایرانی نسبت به کیفیت کودها آگاه هستند تاکید کرد که اقبال کشاورزان به کودهای شیمیایی وارداتی به خاطر همین مشکلات است. او گفت: «چرا فکر میکنید کشاورز ناآگاه است. من خودم آنالیز خاک دارم و با نیاز زمین کود مصرف میکنم. برای همین توانستم در هر هکتار ۸۵تن کیوی برداشت کنم که سابقهاش در دنیا وجود ندارد.» او مشکلات امروز را از دو ناحیه تولید بیکیفیت و عدم ترویج دانست و به تجربه ناموفق خودش در استفاده از ورمیکمپوست در زمین برنج اشاره کرد که در آن علفهای هرز بیشتر از برنج رشد کردهاند.
تفکیک زباله الزامی است
در انتهای این نشست رضا ارجمندی با اشاره به آغاز تولید ورمیکمپوست در گرگان در ۳۷ سال قبل تاکید داشت که ورمیکمپوست بهتر از کمپوست است و فاقد زیانهای احتمالی آن است. او با انتقاد از تولیدات بیکیفیت گفت: «تجربهاش را داریم که هزار تن سم تولید شده را که به کشاورزان داده بودند آزمایش کردیم که دیدم حتی یک گرم ماده موثره در آن نیست. انگار به کشاورز شن رودخانه داده باشند که در مزارع بریزد.» کارشناس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی با تاکید بر لزوم تفکیک زباله به این مساله پرداخت که باید حداقل زبالههای خطرناک مثل زبالههای بیمارستانی را کاملا از بقیه زبالهها تفکیک کرد.
روزنامه دنیای اقتصاد ۱۳۹۲/۱۱/۲۷ ۱۶:۱۳:۵۰
سال «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی»
سرکار خانم دکتر ابتکار
معاون محترم رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران
جناب آقای دکتر حجتی
وزیر محترم جهاد کشاورزی
جناب آقای دکتر چیت چیان
وزیر محترم نیرو
جناب آقای دکتر آخوندی
وزیر محترم راه و شهرسازی
باسلام،
رهبر معظم انقلاب سال ۱۳۹۳ را سال «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» نامیدند و در این راستا دو طرح که از سالهای گذشته در کشور و جهان شروع و تجربه شده برای یادآوری و در برنامه مدیریتی آن سازمان به عنوان یکی از برنامههای جهادی و با عزم ملی مردم نهادینهکردن اعلام میگردد و امید است شخصاً مسئولیت آن را عهدهدار شوید و نتیجه را بموقع به مقام معظم رهبری و مردم ایران گزارش دهید و همانند سلف خودمان در نظام بروکراسی اداری به منصه فراموشی نسپاریم و شعار امسال را از قالب شعار خارج کنیم و به عملیاتی برای حفظ محیطزیست، توسعه اقتصادی، توسعه اشتغال و کارآفرینی، تامین آب ارزان، تامین بهداشت و سلامت، تولید ارزان و با کیفیت محصولات، مبارزه با سرطان، کشاورزی، دامپروری و دامداری سالم و ارزان و الی آخر تبدیل کنیم.
مدیریت جهادی از کارکنان شما شروع نخواهد شد بلکه باید از خود شما بلی خود خود شما شروع شود تا در همکاران شما هم نهادینه شود. وقتی همکاران شما ببینند شما شعار نمیدهید، آنها هم عزم خود را جزم خواهند کرد تا شما را همراهی کنند و در اینصورت با عزم شما و کارکنان شما عزم ملی هم برپا خواهد شد.
طرح اول: فرآوری زباله در مبداء با کرم برای تولید پروتئین
طرح دوم: بازچرخانی فاضلاب در مبداء با باکتری (ایمهاف تانک)
اطلاعات بیشتر را در وبگاههای مختلف میتوانید پیدا کنید و ما هم دربست در خدمت شما هستیم.
بسمه تعالی
جناب آقای مهندس حجتی
وزیر محترم جهاد کشاورزی
با سلام؛
موضوع: ارائه چند طرح برای توسعه پایدار کشور، بالاخص در بخش کشاورزی و مناطق روستایی
در پی نامگذاری سال ۱۳۹۳ به سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی عناوین چند طرح برای استحضار تقدیم میگردد و مزید اطلاع برای تعدادی از آنها برنامه کسب و کار نیز تهیه شده است در صورت تمایل اعلام تا تقدیم گردد.
۱- طرح راه¬اندازی درگاه دانش و اطلاعات کشاورزی ایران برای توانمندسازی نیروی انسانی بخش
۲- طرح ایجاد شرکت¬های خدمات فنی و مهندسی با هدف افزایش بهره¬وری بخش با پرداخت %۷۰ هزینه خدمات به کشاورزان
۲-۱- ایجاد صندوق مشترک برای راه¬اندازی لیزینگ ادوات ماشین¬آلات و نهاده¬های کشاورزی با مشارکت شبکه شرکتها
۲-۲- ایجاد کشت و صنعت و واحدهای تولیدی درآمدزا در زمینه گیاهان دارویی، شتر مرغ و …
۲-۳- مشارکت در خرید کشت و صنعتهای قابل واگذاری دولت
۲-۴- ایجاد شعب بانکی در دفاتر شرکتها
۲-۵- توسعه ICT روستایی
۲-۶- ایجاد خوشه¬های اقتصادی کشاورزی با هدف ایجاد زنجیره ارزش در تولید محصولات صادراتی
۳- طرح تولید پروتئین و کود با مدیریت مواد قابل بازیافت: با توجه به برنامه کسب و کار تهیه شده از طریق اجرای این طرح ۱۸۰ هزار شغل پایدار در شهر و روستا ایجاد خواهد شد.
۴- طرح ایجاد خوشه¬های اقتصادی برای موضوعات مرتبط با بخش با هدف توسعه بازار محصولات با نشان تجاری معتبر
۵- طرح بازچرخانی پساب روستایی و شهری برای تامین آب مورد نیاز با بکارگیری سامانه تصفیه پساب با باکتری در مبدا
۶- طرح کشت علوفه (ایجاد مراتع مصنوعی):
۷- طرح توسعه بیایان¬زدایی با هدف ایجاد ۵۰۰ هزار شغل با کاشت اسفناج وحشی
۸- طرح توسعه بیایان¬زدایی با کاشت جوجوبا
۹- طرح تولید بنزین با کاشت یاتروپا
۱۰- طرح پاستوریزاسیون طبیعی محصولات کشاورزی (خشک کن گیاهان و میوه¬ها، قارچ¬زدایی، کپک¬زدایی و …)
۱۱- طرح بکارگیری گیاه عدسک آبی برای پساب و تولید پروتئین
۱۲- طرح بکارگیری سوپر جاذب طبیعی و ارگانیک
۱۳- طرح کاشت گیاه سالیکورنیا (سبز کردن منطقه جنوب کشور با کاشت سالیکورنیا، این گیاه با آب شور دریا رشد می¬کند و از دانه آن روغن و از ساقه آن علوفه و از ریشه آن نئوپان تهیه می¬گردد.)
۱۴- طرح بکارگیری آب مغناطیسی
۱۵- طرح بکارگیری بذر مغناطیسی
۱۶- طرح ایجاد شبکه تامین و توزیع ماشین¬آلات مکانیزاسیون در کشور
جناب سلجوقی به نظر جنابعالی طرح ورمی کمپوست یک طرح شکست خورده است؟؟