کرم های تولید کننده ورمی کمپوست

امروزه استفاده از کرم خاکی در صنایع مختلف مورد توجه بیشتر کشورهای پیشرفته مثل، آمریکا، کانادا و اروپا قرار گرفته و مردم برخی از شهرها با داشتن یک راکتور کوچک خانگی علاوه بر کنترل پسماند خود، کود مورد نیاز خانه خود را تامین می‌نمایند. در حال حاضر در کشور ما و در شهر شیراز روزانه نزدیک به ۵۰ تن ضایعات گیاهی سطح شهر توسط شرکت بهسامان و سازمان بازیافت شهرداری از مبدا جدا سازی شده و در منطقه برمشور به بستر کرمهای زباله خوار تغذیه می‌شود.
مرفولوژی کرم‌های خاکی:
کرم‌های خاکی دارای بدنی کشیده بند بند فاقد استخوان دارای کوتیکول حامل تارها و دستگاه گوارش لوله‌ مانند که به مجرای دفعی ختم می‌شود هستند.
این جانور اغلب دو جنسی یا هرمافرودیت هستند و هنگام بلوغ بر روی اپیدرم آنها یک منطقه متورم ظاهر می‌شود که آن را کمربند تناسلی گویند این قسمت پیله‌ای ترشح می‌کند که تخمها را در بر می‌گیرد.
کرم‌های خاکی فاقد مرحله مشخص لاروی بوده و نوزدان آنها پس از خروج از تخم و پیله رفته رفته بالغ می‌شوند.
شرایط زیستی کرمهای خاکی:
بررسی‌های تجربی نشان می‌دهد که کرمها از هر نوع روشنایی‌ گریزانند آنها روزها به حالت مخفی بوده و شب هنگام چنانچه نوری به آنها بتابد سریعاً خود را به عقب می‌کشند همه کرمهای خاکی نسبت به ارتعاشات مکانیکی از قبیل صدای پای شدید در روی زمین حساسند. از قرار معلوم قادر به شنیدن ارتعاشات صوتی موجود در هوا نیستند.
اگر آنها را مثلاً با بیل زدن باغ برگردانند همان طور که از نور فرار می‌کنند درصدد تماس با زمین بر می‌آیند. به دلیل آنکه تنفس کرمها بستگی به رطوبت کوتیکول پوست دارد به همین خاطر کرمها نسبت به محیط مرطوب بیشتر از خشکی سازگاری دارند. گازهای شیمیایی نامطبوع و یا تحریک‌کننده موجود در هوا باعث عقب‌نشینی کرم به داخل سوراخ خود می‌گردد.
بطور کلی شرایط زیستی کرمهای خاکی برحسب گونه بسیار متفاوت بوده و شدت فعالیت آنها تحت تاثیر عوامل مختلف محیطی قرار می‌گیرد که اهم آنها به شرح زیر خلاصه می‌شود:
حرارت:
کرمهای خاکی در شرایط حرارتی خاص می‌توانند زندگی نمایند. تمام فعالیت‌های حیاتی نظیر تولید مثل رشد و پراکنش آنها تحت تاثیر درجه حرارت محیط می‌باشد مثلاً مدت لازم برای خارج شدن کرمها از پیله بستگی به درجه حرارت محیط دارد.

تهویه:
کرم خاکی برای ادامه‌ی حیات نیاز به تهویه‌ی مناسب دارند بدین خاطر زمینهای رسی سنگین و یا خاکهای بدون تخلخل محیط زیست مناسبی برای این موجودات نیستند.
پ ـ هاش:
کرم  خاکی نسبت به PH خاک حساس بوده بطوریکه در بسیاری از موارد این عامل تنوع و توزیع گونه‌ها را در خاک محدود می‌سازد.
رطوبت:
مقدار رطوبت و خشکی محیط زیست کرم‌ خاکی یکی دیگر از عواملی است که در پراکنش عمودی و افقی آنها مؤثر است. این موضوع در کشورهای مختلف که دارای عرض جغرافیایی متفاوت هستند به خوبی آشکار است از آنجایی که حدود ۷۵ تا %۹۰ وزن بدن کرم خاکی را آب تشکیل می‌دهد نیاز آنها به آب بسیار زیاد بوده و در صورت خشک شدن خاک اکثراً از بین می‌روند.
تغذیه:
غذای اصلی کرم‌ خاکی بقایای مرده و پوسیده گیاهی به انضمام بقایای ریشه گیاهان و نیز کود دامی است. کرم‌های قرمز بارانی بیشتر مواد زائد آشپزخانه را نیز خواهند خورد ضایعات سبزیجاتی که در حین تهیه غذا بوجود می‌آید برای کرم‌ها قابل استفاده می‌باشد، مانند پوست سیب‌زمینی، هویج، کاهو، کلم، کرفس، سیب، پوست موز، گریپ‌فروت و پوست پرتقال، برگ چای، چای کیسه‌ای، تفاله قهوه، کاغذ و مقوا. بعضی از ضایعات زودتر از سایر مواد به کود تبدیل می‌شوند. پوست موز حدود یک هفته طول می‌کشد در حالی که پوست پرتقال حدود یک ماه طول خواهد کشید تا کاملاً تجزیه گردد. نوع و مقدار مواد غذایی در دسترس نه تنها بر روی جمعیت کرم‌های خاکی بلکه بر روی انواع گونه‌های موجود و نرخ رشد و… تاثیر می‌گذارد.
کرم‌های زباله‌خوار:
این کرم‌ها با خوردن محتویات زائدات آلی آنها را تجزیه و دگرگون می‌نمایند. فرآیند هضم این کرم‌ها به تغییر سریع‌تر مواد آلی منتهی شده و کمپوست تثبیت می‌شود. نتیجه این عمل دستیابی به ورمی‌کمپوست با کیفیت بالا است که با بالاترین استانداردهای جهانی برابری می‌کند.
تولید کود به روش ورمی‌ کمپوست هیچ‌گونه بوی بدی از خود به جا نمی‌گذارد و کمپوست تولید شده عاری از میکروب‌ها و میکروارگانیسم‌های مضر و بیماری‌زا می‌باشد. کرم‌ها قادر به تولید پروتئین بوده و نیازی به پروتئین ندارند.

تأثیرات کرم‌های خاکی بر روی محیط:
وجود ذرات کوچک با مقادیر زیاد در مدفوع کرم‌های خاکی نسبت به ذرات محیط آنها نشان می‌دهد که قادرند مواد مغذی را به اجزاء کوچک‌تر تبدیل نمایند. دانه‌های معدنی متصل به یکدیگر هستند که اتصال آنها باید به گونه‌ای باشد که در مقابل رطوبت، فرسایش و فشردگی مقاوم بوده و به هنگام خنثی و یا رطوبت خاک نیز همچنان نرم باقی بماند و خاکی غنی از خاکدانه‌هاست که دارای تهویه، زهکشی و بالاخره ساختمانی مناسب باشد.
لذا جهت داشتن یک خاک حاصل‌خیز خاکدانه‌سازی در درجه‌ی اول مورد اهمیت قرار دارد. محققین زیادی بر این قول متفقند که مدفوع کرم‌های خاکی دارای خاکدانه‌های مقاومتر از خاک محیط است. علاوه بر آن موکوپروتئین زیر اپیدرم کرم خاکی در محل تماس آن با دالانهای حفر شده موجب پایداری ذرات خاک می‌گردد.