برداشت کردن یا خرمن کردن ورمی کمپوست

بسترهای کرم خاکی باید براساس نظم (قاعده) خاصی برداشت شوند که از تولید حداکثر کرمها اطمینان حاصل شود. و کمترین مزاحمت و اختلال در بسترها ایجاد شود. برداشت منظم (معمولاً هر ۳۰ روز یکدفعه) جمعیت کرمهای بستر را کاهش می دهد و اجازه‌ می دهد غذای بیشتر و فضای بیشتری برای کرمهای بستر باقی بماند. و بسترها را در حالت پوکی (سستی) نگه می دارد و خلل و فرج زیادی ایجاد می کند که کرمها بتوانند بسیار آسان برای تغذیه و تولیدمثل حرکت کنند.
روش برداشت (harvesting) معمولاً در مزرعه های بزرگ پرورش کرم به « harvesting table » مشهور است. این روش برای اکثر پرورش دهندگان بطور مطلوب بکار می آید. اولین کار فراهم کردن یک میز (table) یا تخته (board) است که می توان آنرا در کنار قاب بستر کرم یا در میان آن جاگذاری کرد. یک تخته چندلا که از پلاستیک پوشیده شده و خاصیت ضدآب دارد یا یک سطح صاف با پوشش ضد آب بر روی تیبلها (میزها) جاگذاری می شود. یک یا چند ظرف برای برداشت کرمها مورد نیاز است و همچنین حدود ۴ اینچ از کف ظروف کود خزه ای (گیاهی) تازه خیسانده شده برای قسمت تحتانی هر کدام از ظروف مورد نیاز می باشد. برای برداشت ۳ تا ۴ اینچ از سطح بستر (که بیشتر کرمها در آن واقع می باشند) از یک دو شاخه (شانه، چنگال) استفاده می شود پس از برداشت سطح بستر، آنرا بر روی تخته برداشت (harvesting board) می گذاریم. برداشت باید همیشه موقعی صورت بگیرد که نور درخشان خورشید وجود داشته باشد یا برداشت در زیر نور روشن لامپی که در بالای بسترها قرار گرفته باشد صورت می گیرد. با این روش کرمها جهت فرار از نور به زیر قسمت تحتانی بسترها می روند.
در مرحله بعد، با استفاده از هر یک از دو دست یا یک جاروی کوچک گردگیری، کاملاً روی سطح ۴ اینچی کپه (کومه) جارو می شود. این روش با مقداری تأخیر مجدداً به دفعات تکرار می گردد. سرانجام موقعی که تمامی بستر (کومه) جارو شد توده جامد کرمها باقی می ماند.
روشهای جداسازی کرمهای پرورش یافته از بستر:
به منظور جداسازی کرمهای پرورش یافته از خاک بستر چندین روش وجود دارد که ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
الف) روش الکتریکی:
این روش بدین ترتیب است که دو الکترود به طول ۷۵ سانتی متر و عرض ۸ تا ۱۰میلی متر را در خاک در محل مورد نظر فرو می بریم و آنرا به جریان برق وصل می نمائیم. هدایت الکتریکی خاک به رطوبت بستگی دارد اما معمولاً نفوذ جریان برق به اعماق خاک سبب بالا آمدن کرمها از سوراخهای زیرزمینی خودشان می شوند اگر چه سطح خاک خشک باشد کرمها برعکس به سطح زیرین و یا پایین تر فرو می روند.با این روش می توان کرمهایی را که در حدود ۲۰ سانتی متری تا یک متری الکترود هستند را تحریک کرد. این روش برای کرمهای خاکی ای که در مناطق عمیق خاک زیست می کنند، استفاده می شود.
ب) روش شیمیایی:
از مواد شیمیایی مختلف که بصورت محلول در آمده اند جهت بالا آمدن کرمهای خاکی از عمق خاک استفاده می شود. به عنوان مثال محلول کلرید جیوه، فرمالین، آب نمک، پرمنگنات پتاسیم و… را می توان استفاده کرد. اگر ۵/۱ میلی لیتر محلول کلرید جیوه را در ۲۵/۱۸ لیتر آب حل نمائیم و آن را بر سطح خاک بریزیم کرمها سریعاً به سطح خاک خواهند آمد و نیز اگر ۵/۱ گرم پرمنگنات پتاسیم را در ۸/۶ لیتر آب حل کنیم، این مقدار را می توانیم برای یک مترمربع خاک مصرف نمائیم. ۲۵ میلی لیتر فرمالین ۴۰% را در ۵۶/۴ لیتر آب حل نموده و سپس می توان در ۳۶/۰ مترمربع بکار گرفت که رایج ترین و سهل الوصول ترین روش در این قسمت می باشد ولی اگر کرمها را جهت پرورش و نگهداری بخواهیم بایستی بلافاصله آنها را بوسیله آب شستشو دهیم تا اثر فرمالین را از بدنشان پاک شود. اما مناسب ترین و بی ضررترین روش در این قسمت جهت بالا آمدن کرمهای خاکی استفاده از آب نمک غلیظ است (در حد اشباع) در این روش کرمهای بدست آمده آسیبی ندیده و می توان در کلیه اهداف نمونه برداری از آنها استفاده نمود،ولی بستر پرورش دیگر قابل استفاده مجدد و یا قابل استفاده جهت کود و ورمی کمپوست نمی باشد.
ج) روش مکانیکی:
بهترین، کم هزینه ترین، بی ضررترین، آسان ترین روش، روش مکانیکی است. در این روش با استفاده از عوامل فیزیکی مانند نور و گرما، کرمهای خاکی را از خاک محیط کشت جدا می سازیم. بدین ترتیب که در کارخانه های کشت و تکثیر جهت جمع آوری، کرمهای خاکی را در محل های خاصی می ریزند که چند رشته المنت در بالای آن به همراه یک دستگاه نوری قوی قرار داده و از قسمت زیرین آن آب سرد در جریان باشد. به این شکل کرمهای خاکی که از نور و گرما گریزان هستند به قسمت پایین رفته و عملاً خاک رویی، فاقد کرم خاکی می شود و بهمین صورت هر چند دقیقه مقداری از خاک رو را برداشته تا زمانیکه فقط کرمهای خاکی در ظرف باقی بمانند.
د)روش جداسازی پیشنهادی کرمها از بستر در دو طرح موجود پرورشی در بخش پرورش بارت و پرورش انبارک دوتایی مطرح می گردد(صفحه )
البته از دستگاهی هم به نام (Harvester) برای جداسازی کرمهای از بستر استفاده (شکل ۱۲،۱۳)